De zuivering van een natuurlijke zwemvijver gebruikt het meest elementaire systeem dat er bestaat in de wereld van de ecologische waterzuivering.
De zwemvijver is verdeeld in 2 delen:
Zowel het zwemgebied als het filtergebied worden van de bodem afgeschermd (meestal door middel van een folie). Het water van het zwemgebied vloeit via de skimmer op een natuurlijke wijze naar de filter (de oranje pijlen in de figuur). Bladeren en andere vuildeeltjes die op het water drijven worden op deze manier meegevoerd.
In het filtergebied wordt het water biologisch gezuiverd door de micro-organismen in het wortelsysteem van de waterplanten. Ze worden hierbij geholpen door de lavasteentjes die een substraat vormen waaraan de organische deeltjes zich vasthechten. De planten werken als levende filters en hebben een belangrijke functie in het gehele systeem: ze absorberen niet alleen de dode materialen en bacteriën, maar halen ook de vervuilende stoffen uit het water. Alles wordt uiteindelijk omgezet in biomassa.
Waterplanten hebben voedsel nodig, in de vorm van de afvalstoffen in het water, om te groeien. Elke plantensoort heeft specifieke eigenschappen op het gebied van opname en zuivering. Daarom gebruiken wij bij voorkeur verschillende plantensoorten in de zuivering om een ecosysteem op te bouwen dat op een efficiënte manier het water kan zuiveren. Dankzij dit natuurlijk zelfreinigend proces is het niet nodig (of wenselijk) om chemische middelen toe te voegen aan dit ecologisch systeem.
Het gezuiverde water wordt verzameld in een collector en door middel van een hoge rendementspomp teruggevoerd naar het uiterste punt van het zwemgebied (de blauwe pijlen in de figuur). Het systeem werkt zo natuurlijk mogelijk en vraagt dus weinig onderhoud.
Het is eveneens mogelijk een filtergebied te realiseren dat zich op een hoger niveau bevindt dan het wateroppervlak van het zwemgebied. Het water van het zwemgebied vloeit dan via een skimmer naar een watercollector (zoals door de oranje pijlen wordt aangeduid).
Door middel van een pomp wordt het water via een darm buiten de vijver naar het filtergebied gepompt (de blauwe pijlen).
In dit voorbeeld bevindt het filtergebied zich aan de tegenoverliggende zijde van het zwemgebied maar het spreekt voor zich dat het systeem gemakkelijk kan aangepast worden aan de mogelijkheden van het terrein. Het water gaat doorheen de filter, wordt er gezuiverd en vloeit dan op natuurlijke wijze terug in het zwemgebied.